Koskoca bir kente ölümü getiren, Truva Savaşı’nın baş kahramanlarından Truva Atı’nı dünyada duymayan, bilmeyen yok. Peki ama gerçekten varolduğuna dair tek bir kanıt yokken, bir at nasıl bu kadar ünlü olabiliyor?
Evet, doğru duydunuz! Herkes biliyor, tanıyor ama varlığına dair İzmir çocuğu (Smyrna bölgesinde yaşadığı düşünülüyor) Homeros’un kaleme aldığı destandaki (Odysseia) bir kaç satırdan başka varlığına dair elimizde tek bir kanıt yok. Homeros, “kaderlerinde helak olmak vardı: şehirlerinin surları o ulu tahta atı içlerine alıp sardıkları andan, artık, karnındaki Argos ulularının Troialılara ölümü, kara eceli getirmesi şüphesizdi.” diyor destanında. Tarihin ilk paket servisi!
Bilmeyenler için, Akhalılar Truva surlarını geçip şehri ele geçiremediği için truva atı taktiğini geliştirir. Bir at inşa ederler ve içine en özel askerlerini saklayıp atı Truvalılara hediye ederler. Gece herkes dinlenirken bu savaşçılar bu atın içinden çıkar ve olaylar gelişir. Sonrasını biliyorsunuz.
Bir bilgilendirme daha yapalım hızlıca, Çanakkale Kordon’da gördüğümüz at Brad Pitt’in oynadığı “Troya” filminde kullanılan, Truva Antik Kenti girişinde yer alan tahta at ise bir belgesel için inşa edilen maket atlar.
Truva Atı için sadece bir destanda adı geçiyor diyoruz ama destanda destan ama! Odysseia öyle bir destan ki, Batı edebiyatının bilinen ilk edebi eseri olması haricinde yazarı Homeros. Ceketinizin düğmesini ilikleyin önce bir! Tarih boyunca okumayı, öğrenmeyi seven önemli komutanlar (Büyük İskender’den tut Fatih Sultan Mehmet’e kadar) selam çakıyor bu kente. Tabi bu selam hangi taraftan baktığınıza göre değişiyor. Biri Akhalar’a biri Truvalılara…
Yüzyıllar boyu Anadolu halkı, emperyalistlere karşı Anadolu topraklarını savunan Truvalıların hikayeleri ile yaşıyor. Lahitlerinde, çömleklerinde hep onları resmediyor.
Haydi onları da kenara bırakalım, destanda anlatılan kent “Heinrich Schliemann” adlı bir hırsız/amatör arkeolog tarafından 1800’lü yıllardan bulununca dananın kuyruğu kopuyor ve kent, Bizans’ın terkinden sonra tekrar gün yüzüne çıkıyor.
Peki bu ata dair teoriler nedir?
Destana inanarak atın gerçek olduğunu savunanlar yanında destandaki atın bir metafor olduğunu düşünenler de var.
Size dedim ya; Akhalılar surları geçemiyordu diye, hah işte Poseidon’un depremin yanında atların da tanrısı olması, ve orada bir depremle surların yıkılarak savaşçıların içeri girmiş olması ihtimaller dahilinde. (Truva VI. katmanda deprem izi var)
Bir diğeri ise at tanımının aslında gemi için kullanıldığı. İtalyan deniz arkeoloğu Francesco Tiboni’ye göre, Truva atı olarak bilinen ve Yunanlıların Truva kumsalına bıraktığı şey, aslında at değil, bir tekne. Ki at başı süslü Fenike teknelerini görüyoruz tarihte.
Peki sizce Truva Atı ne kadar gerçek?